Wysokość kapitału zakładowego kontrahenta a bezpieczeństwo przewoźnika

Zapłata wynagrodzenia przewoźnikowi

Zatory płatnicze w branży transportowej są plagą – niestety tak sformułowane zdanie jest prawdziwe.

Często przewoźnicy wykonujący przewóz na podstawie Konwencji CMR czy też Prawa przewozowego nie otrzymują zapłaty za wykonaną prawidłowo usługę przewozu towaru.

W większości przypadków zawierane są umowy przewozu za pośrednictwem giełd transportowych do których mają dostęp również albo podmioty niewypłacalne, albo podmioty nieuczciwe.

W związku z powyższym często pod opinią o danym kontrahencie (zazwyczaj takim, który nie płaci w terminie albo został już usunięty z ww. giełdy) pojawiają się komentarze, iż:

• nie zawiera się umów przewozu ze spółkami o kapitale zakładowym 5.000 zł, albowiem wiadomo, iż ww. spółki nie posiadają żadnego majątku i nie zapłacą wynagrodzenia.

Tym samym pojawia się pytanie czy dla przewoźnika ma znaczenie jaki kapitał zakładowy posiada kontrahent i czy większy kapitał zakładowy wpływa na bezpieczeństwo przewoźnika w zakresie zapłaty za wykonaną usługę transportową.

Według Naszej oceny wysokość kapitału zakładowego nie ma realnego wpływu na rzetelność oraz uczciwość kontrahenta w relacjach gospodarczych.

Forma prowadzenia działalności

Podkreślić należy, iż prawo transportowe tj. Konwencja CMR oraz Prawo przewozowe nie odnoszą się do problematyki zapłaty wynagrodzenia przewoźnikowi za wykonaną usługę, w tym szczególności nie odnoszą się do kwestii w jakiej formie (spółka, jednoosobowa działalność gospodarcza) należy prowadzić działalność transportową.

W związku z powyższym należy odnieść się do art. 3 Kodeksu spółek handlowych (KSH), który stanowi:

Przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób.

Tym samym spółka z o.o. jest podmiotem prawa, który powstał w wyniku zawarcia umowy przez wspólników, którzy natomiast zobowiązali się wnieść wkłady do spółki. Jak natomiast wynika z art. 151 §1 KSH celem spółki z o.o. jest osiąganie celu: gospodarczego, charytatywnego czy sportowego:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Kapitał zakładowy spółki

Jak wiadomo, aby osiągnąć określony cel spółka musi posiadać tzw. kapitał zakładowy. Dlatego też wspólnicy spółki zobowiązują się do wniesienia określonego wkładu np. sumy pieniężnej (tzw. wniesienie wkładów do spółki na kapitał zakładowy) celem uzyskania określonej ilości udziałów w spółce. Najczęściej spotykaną konstrukcją kapitału zakładowego w sp. z o.o. jest kapitał zakładowy w wysokości 5.000 zł, albowiem taka kwota jest kwotą minimalną wynikającą wprost z przepisów KSH:

Art. 154 § 1. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 5000 złotych.

Tym samym kapitał zakładowy spółki stanowi tak naprawdę abstrakcyjną wielkość liczbową, która została określona w umowie spółki przez wspólników i ujęta w pasywach bilansu spółki. Należy pamiętać, iż ustawowa, minimalna wartość kapitału zakładowego uległa znacznej zmianie, albowiem została obniżona z 50.000 zł na 5.000 zł. Jednocześnie w latach 2010 r. trwały pracę nad zmianą ustawy KSH poprzez wprowadzenie minimalnej wartości kapitału zakładowego na poziomie 1 zł.

Należy wskazać, iż kapitał zakładowy w wysokości 5.000 zł jako kapitał startowy jest dość małą kwotą. W związku z tym często dochodzi do sytuacji, gdy wspólnicy obejmują udziały o wartości nominalnej np. 25 udziałów po 100 każdy udział x 2 wspólników. Jednakże wartość wkładu do spółki będzie o wiele wyższa nić wartość nominalna udziałów. Dla przykładu wspólnik wnosi do spółki samochód wart 200.000 zł za 25 udziałów po 100 zł każdy. Tym samym dzięki takiemu wkładowi spółka będzie mogła wykonywać czynności transportowe i zarabiać.

Powyższe ma istotne znaczenie dla zrozumienia abstrakcyjnej wielkości kapitału zakładowego w sp. z o.o., albowiem dzięki osiąganiu zysków z działalności spółka bogaci się. Tym samym jej wartość będzie większa niż wysokość kapitału zakładowego wskazanego w umowie spółki. Jak wskazuje doktryna prawa:

Wysokość kapitału zakładowego spółki nie musi być adekwatna do przedmiotu i skali jej działalności (por. A. Opalski, Kapitał zakładowy, s. 30 i n.). Kompetencji do takiego badania nie ma też sąd rejestrowy. „Badanie przez sąd rejestrowy danych wskazanych w umowie spółki z o.o. nie obejmuje oceny czy kapitał zakładowy wystarczy na zrealizowanie określonego umową przedmiotu i gwarantuje wypłacalność spółki” (uchw. SN z 13.10.1988 r., III CZP 72/88, PiP 1990, Nr 2, s. 148) – Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Zbigniew Jara, rok 2020.

Wkład niepieniężny – aport

Mając na uwadze powyższe uznać należy, iż wysokość kapitału zakładowego nie ma realnego wpływu na kondycję finansową kontrahenta przewoźnika, albowiem sp. z o.o. z kapitałem zakładowym 5.000 zł może posiadać majątek wielokrotnie wyższy niż wynika to z umowy spółki.

W drugą stronę wysoki kapitał zakładowy np. 450.000 zł nie daje również żadnej gwarancji zaspokojenia się z majątku spółki. Po pierwsze, może okazać się, iż wspólnicy pomimo ciążących na nich obowiązków nie dokonali dopłat lub spółka z o.o. nie uzyskała dokapitalizowania poprzez umowy pożyczki. W związku z tym spółka nie posiada majątku równego kapitałowi zakładowemu.

Po drugie, osoby nieuczciwe mogą wykorzystać obowiązujące przepisy prawa i utworzyć spółkę z o.o. z kapitałem zakładowym o wartości 450.000 zł – nie wnosząc do spółki ani przysłowiowej złotówki. Taka możliwość wynika z faktu, iż tak naprawdę wspólników wiąże umowa, która zobowiązuje ich do objęcia udziałów i wniesienia wkładów.

W związku z tym osoby zarządzające spółka są zobowiązane do złożenia jedynie oświadczeń, że wspólnicy wnieśli wkłady do spółki na pokrycie kapitału zakładowego. Przedmiotowe oświadczenia są weryfikowane przez sąd rejestrowy KRS tylko pod względem formalnym. W związku z tym w przypadku nieuczciwych kontrahentów powyższe wymagania nie stanowią żadnej przeszkody w tworzeniu kapitałów zakładowych o wysokich wartościach – co niejako podnosi status spółki w oczach jej kontrahentów (co jest oczywistym błędem ze strony kontrahentów).

Co więcej, zgodnie z art. 158 KSH wkładem do spółki może być tzw. wkład niepieniężny (aport). Za wkład niepieniężny rozumie się np. wierzytelności wspólnika, prawa przemysłowe, prawa autorskie czy też know – how. Jak widać katalog jest dość szeroki i problem polega z wyceną takich wkładów, albowiem wspólnicy spółki z o.o. mają w zasadzie dowolność w określeniu wartości wkładu do spółki, ponieważ w spółce z o.o. nie ma obowiązku poddania określonej w umowie spółki wyceny aportu badaniu zewnętrznemu przez biegłego rewidenta.

Należy zwrócić uwagę, iż sąd rejestrowy KRS nie jest uprawniony do badania prawidłowości wyceny udziałów dokonanej przez wspólników. Tym samym kapitał zakładowy w przypadku wniesienia aportu może opierać się o fikcyjne wyceny – co również pośrednio wspiera możliwość tworzenia fikcyjnych wartości kapitału zakładowego.

Podsumowanie

Reasumując wysokość kapitału zakładowego w żaden sposób nie wpływa realnie na bezpieczeństwo przewoźników wykonujących usługi na podstawie Konwencji CMR i Prawa przewozowego. Z uwagi, iż prawo transportowe w żaden sposób nie reguluje kwestii zapłaty wynagrodzenia przewoźnikowi za wykonaną usługę, należy z ostrożnością podchodzić do twierdzeń, iż czym wyższy kapitał spółki tym spółka jest wypłacalna.

Zapraszamy do kontaktu: