Brak zasadności karania przewoźnika

Prawomocny wyrok – konwencja CMR

Kancelaria prowadziła sprawę dotyczącą zapłaty za wykonaną usługę transportową, na trasie Dania–Czechy, z tytułu której powód wystawił fakturę – uregulowaną przez pozwaną jedynie częściowo, albowiem mimo wezwania pozwanej do zapłaty nie została zapłacona kwota 300,00 euro, wobec czego powód wniósł powództwo do Sądu o zapłatę rzeczonej kwoty.

Zaskarżenie nakazu zapłaty

Pozwana zaskarżyła sprzeciwem powyższy nakaz zapłaty w całości i wniosła o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana podniosła, że powód naruszył umowę, wobec czego pozwana skierowała do powoda notę obciążeniową opiewającą na kwotę 300,00 euro z tytułu niewypełnienia dokumentów zgodnie z zawartym przez strony zleceniem i potrąciła przysługującą jej należność z wynagrodzenia należnego powodowi.

Pozwana wskazała, że jednym z istotnych elementów umowy był nałożony na powoda obowiązek tzw. neutralizacji dokumentów, którego wymagał bezwzględnie kontrahent pozwanej Spółki, będący nadawcą przesyłki. Pozwana wskazała, że powód wpisał w rubryce 4 listu przewozowego CMR pełne dane załadowcy i podbił dokument delivery note, w którym także zamieszczone zostały dane załadowcy.

W wyroku wydanym w sprawie o sygn. akt XIII GC 3000/19 Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi zważył, iż gruncie przedmiotowej sprawy bezspornym jest, że strony postępowania łączyła umowa przewozu. Zgodnie z treścią art. 774 k.c. w zw. z przepisami Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Jak słusznie zauważył Sąd w niniejszej sprawie została spełniona przesłanka zaistnienia przewozu międzynarodowego, albowiem przyjęcie przesyłki do przewozu nastąpiło w Danii i Czechach. Zatem zastosowanie mają przede wszystkim przepisy w/w Konwencji CMR oraz posiłkowo – w kwestiach w niej nieuregulowanych przepisy ustawy Prawo przewozowe i przepisy Kodeksu cywilnego.

Istota umowy przewozu

W ocenie Sądu, nie zasługiwał na uwzględnienie podniesiony przez pozwaną w sprzeciwie od nakazu zapłaty zarzut, jakoby dokonała ona skutecznego potrącenia przysługujących jej względem powoda roszczeń z tytułu noty obciążeniowej wystawionej za niewypełnienie dokumentów zgodnie ze zleceniem, a więc za naruszenie wiążącej strony umowy. Istota umowy przewozu została uregulowana bowiem w art. 774 k.c., a za jej elementy przedmiotowo istotne uznaje się: oznaczenie trasy przewozu określenie wynagrodzenia przewoźnika oraz przedmiotu przewozu.

Podstawowymi obowiązkami przewoźnika wynikającymi z umowy przewozu jest wykonanie usługi w postaci przewozu osób lub rzeczy określonym środkiem transportu, natomiast na osobie zlecającej przewóz ciąży obowiązek zapłaty umówionego wynagrodzenia za wykonanie przewozu. Zgodnie z rozważaniami Sądu nie budzi wątpliwości, że w świetle art. 3531 k.c. strony mogą przewidzieć w umowie przewozu dodatkowe warunki.

Konwencja CMR nie zawiera natomiast ogólnego postanowienia dotyczącego odpowiedzialności kontraktowej przewoźnika i tak podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków wynikających z umowy przewozu, do której zastosowanie znajdą przepisy Konwencji CMR, a co do których Konwencja CMR nie zawiera regulacji odpowiedzialności odszkodowawczej, są przepisy właściwego dla danej umowy prawa krajowego, w pierwszej kolejności – regulujące umowę przewozu, a w braku odpowiednich regulacji – ogólne zasady odpowiedzialności kontraktowej.

Rozstrzygnięcie w oparciu o treść konwencji CMR

Jak już wskazano powyżej, przedmiotowa sprawa podlegała rozstrzygnięciu w oparciu o treść konwencji CMR. Zgodnie z art. 41 Konwencji, z zastrzeżeniem postanowień artykułu 40 jest nieważna i pozbawiona mocy każda klauzula (umowna), która pośrednio lub bezpośrednio naruszałaby postanowienia niniejszej konwencji. Co istotne, nieważność takich klauzul nie pociąga za sobą nieważności pozostałych postanowień umowy.

Zgodnie zaś z art. 6 ust. 1 Konwencji CMR, list przewozowy powinien zawierać m.in nazwisko (nazwę) i adres nadawcy (lit. a), nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika (lit. b), a także miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania, nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy (lit. d). Co więcej, stosownie do art. 7 konwencji CMR, nadawca odpowiada za koszty i szkody, jakie przewoźnik mógłby ponieść na skutek nieścisłości lub niedostateczności: danych wymienionych w artykule 6, ustęp 1 b), d), e), f), g), h) i j); danych wymienionych w artykule 6 ustęp 2 i wszelkich innych danych lub instrukcji, wydanych przez niego w celu wystawienia listu przewozowego lub w celu wniesienia ich do niego.

Art. 6 Konwencji CMR wymienia zatem dane, który powinny lub mogą być zawarte w liście przewozowym. List przewozy CMR, jak podkreśla art. 9 Konwencji, pełni ważną funkcję. Wynika z niego, że w braku przeciwnego dowodu, list przewozowy stanowi dowód zawarcia umowy, warunków umowy oraz przyjęcia towaru przez przewoźnika. Koniecznym jest zatem by list przewozowy zawierał dane, które zostały wskazane w art. 6 Konwencji CMR i w jak najpełniejszy sposób odzwierciedlał rzeczywistość.

List przewozowy CMR

Zgodnie z konstatacją Sądu, żaden przepis obowiązującego prawa nie przewiduje możliwości tzw. neutralizacji dokumentów. Konwencja CMR nie odnosi się bezpośrednio do tej kwestii, jednakże w kwestiach w niej nieuregulowanych zastosowanie mają przepisy ustawy Prawo przewozowe.

Fałszowanie informacji (w niniejszej sprawie poprzez nieujawnienie danych) zawartych w dokumentach przewozowych jest wprost sprzeczne z art. 55a pkt. 4 ustawy Prawo Przewozowe, zgodnie z którym zabrania się nadawcy umieszczania w liście przewozowym i innych dokumentach danych i informacji niezgodnych ze stanem faktycznym.

Nie sposób zatem uznać, aby powód, zamieszczając pełne dane w liście przewozowym CMR oraz okazując dokument delivery note, naruszył umowę. Powód wypełnił list przewozowy CMR zgodnie z brzmieniem art. 6 Konwencji CMR, mającym charakter przepisów bezwzględnie obowiązujących.

Ustawa Prawo Przewozowe

Reasumując, neutralizacja dokumentów w transporcie, jest przejawem fałszowania informacji (w niniejszej sprawie poprzez nieujawnienie danych) zawartych w dokumentach przewozowych i jest wprost sprzeczna z art. 55a pkt. 4 ustawy Prawo Przewozowe, zgodnie z którym zabrania się nadawcy umieszczania w liście przewozowym i innych dokumentach danych i informacji niezgodnych ze stanem faktycznym. W związku z czym takie praktyki są niedopuszczalne.

Zapraszamy do kontaktu: